فصل سوم
منابع دورۀ سنگ میانه
دوره سنگ میانه بنابر داشتن ممیزات خاص آن از دوره سنگ قدیم مجزا شده است. انسان ها درین دوره وسایل سنگی را استعمال میکردند که از لحاظ جسامت خورد بوده و از لحاظ شکل نوک تیز. این وسیله را باستان شناسان بنام میکرولیت یاد کرده اند.استفاده از میکرولیت ها کلتور جدیدی را در جوامع قدیم به معرض نمایش گذاشته است. میکرولیت ها از جمله منابع عمده دورۀ سنگ میانه به حساب میرود.ازمیکرولیت ها در وسیله تیر و کمان ، نیزه ، تراش کن وغیره امور استفاده مینمودند. استفاده ازمیکرولیت ها شرایط جدیدی را بر جوامع آن زمان حاکم ساخت ،که شکارکردن حیوانات ، پرندگان، حیوانات آبزی و خشک زی را نماينده ګي مينمايد.
شکاری بودن انسان دومهارت را درمیان جمعیت ها انکشاف داد،مهارت اول ساختن میکرولیت ها بود و مهارت دومی به کارگیری و استفاده ازمیکرولیت ها در امورمختلفه بوده است. ازدیاد مهارت دراسلحه سازی میکرولیت ، انسان ها را قادربه تولید انواع مختلف ازین وسیله نموده اند ازجمله وسیله گریفون را میتوان یاد کرد. گریفون عمدتآ برای شکار کردن حیوانات آبزی استعمال میگردید و چنانجه در شکل دیده میشود ( شکل ګريفون ) شاخه های گریفون دروجود حیوان آبزی جا گرفته وآن حیوان زخمی شده را ازحرکت و سرعت بازمیداشت. استعمال این وسیله درذات خود مهارت جدیدی را نیاز داشت به این معنی که سرعت حیوان آبزی در آب و فاصله بین موقعیت شکارچی و حیوان آبزی و خاصتا انتخاب موقعیت ضربه زدن به حیوان آبزی مد نظر ، نشان دهندۀ مهارت جديد انسانهای انزمان ميباشد.
باستان شناسان دو مرحله را برای شناخت و تفسير دورۀ سنګ ميانه را که درحقیقت دو جهت انکشاف وسایل کارآمد آنسانها بوده ، معیاری شمرده اند. اول استفادۀ چند مرتبه ای از وسایل مروج میباشد.گروۀ از انسان های سنگ میانه به مهارت زیاد نیزه ها تهیه میدیدند که توان استعمال چند مرتبه ای را داشت. تکرار استعمال یک وسیله توسط آن جمعیت ها زمینه ازديادمهارت ها دردر توليد وسايل کار در آن جوامع را مساعد نمودند .
انکشاف ديګر در جهت نگهداری مواد خوراکه بوده است . اين عمل نيز نیاز به ابتکاراتی داشته تا اینکه از شاخچه های درختان سبد های را ساختند و برای نگهداری مواد غذائی از آن استفاده نمودند ،استفاده ازین شیوه انسان ها را مقید به پلان نموده اند . استعمال وسایل شکارو وسایل حفظ مواد خوراکه و مهارت های آن ها زمینۀ تحولی را مساعد ګردانيد که منجربه ظهور کلتور جدید به اسم کلتور دورۀ سنگ جدید گردید.
در شناسائی منابع باستان شناسی بر اساس صنف بندی زمانی ، مهمترين مساله توضیحات هردورۀ باستان شناسی با ابتکارات مختص همان دوره ، مد نظراست . باوصف دستاورد های قبلی که انسان ها در دوره های قبل داشتند ، ابتکارات جديد همان دور نیز مورد بحث و استفاده ميباشد ، به گونه مثال انسان های مرحله موسترین آتش را مهار نموده و ازآن به نفع خویش استفاده میکردند ، درحالیکه درتوضیحات منابع دوره سنگ میانه به صورت مشخص از آتش و استفاده از آن ، بحثی به عمل نیامده است .در حالیکه انسان های دورۀ میزولتیک آتش را به وجه بهتراز دورۀ قبلی استفاده مینمودند. به این ترتیب همه دستاورد های دوره ها و مراحل قبلی به شکل بهتر آن در مراحل و دوره های بعدی مورد استفاده بوده است. در بحث های توضیحی منابع باستان شناسی ، هردوره را براساس ابتکارات و دستاورد های نوینی آن به معرفی گرفته میشود.

  

بېرته شاته