نويسنده : پوهندوي سيف
هرګاه کرۀزمين ازلحاظ تغيرات جوي درمدت 140سال ګذشته موردمطالعه وتحقيق قرارګيرد،ملاحظه ميشودکه درين کرۀخاکي ماتغيرات قابل توجه وجدي ئي رونماګرديده ودرجۀ حرا رت سطح زمين ،طوراوسط 0,6 درجۀ سانتي ګرادباﻻرفته است ٠ اين تغيرات درجۀ حرارت نتيجۀ صعودګازات ګرم کنندۀصنايع امروزي دراتمسفيرزمين بوده که مقداربيشتر ان محصول فابرکات ،مراکزتوليدانرژي برق واستفادۀ روزافزون ازعراده جات ميباشد٠

دانشمندان به اين باوراندکه ،تغيرات درجۀ حرارت قطب شمال جغرافيائي ،دوبرابرسريعترنسبت به متباقي قسمت هاي کرۀ ارض بوده ويخهاي دايمي قطب شمال درمدت 30 سال ګذشته 15 الي - 20 درصدذوب ګرديده که علت انراهمان صعودګازات ګرم کننده ، دورادورکرۀ زمين حلقه زده وانراګرم نګهداشته است ،تشکيل ميد هد٠ يکي ازجمله ګازات مهم ګرم کنندۀ اتمسفير کرۀزمين ،ګاز ياکاربن داي اکسايد ميباشد،اين ګازسبب بالا رفتن درجۀ حرارت سطح زمين ګرديده ورابطۀ مستقيم بانوعيت مادۀ سوخت يامؤلدانرژي دارد٠ ازاينروسازمان ملل متحد،درکنفرانس بين المللي حفاظت محيط زيست ،سال 1997 مقيم کيوتوجاپان ،پروتوکول رابه امضاي اشتراک کننده ګان کنفرانس رسانيد،تاکشورهاي متعهد درمقدار توليد ګازات ګرم کنندۀ اتمسفيرا CO2 زجمله کاهش رارونمانمايند٠ کشورهاي صنعتي جهان درکنفرانس فبروري سال 2005 مقيم کيوتو،جاپان ، متعهدګرديدندکه الي ختم سال 2012 م در توليدګازکاربن داي اکسايد به مقدار 5,2 درصد کاهش رونماګردد٠ از جانب هم کشورهاي اروپائي درين عرصه بايد ګامهاي جدي بردارند تامصارف ذغال سنګ ، نفت وګاز راکاهش دهندودر عوض از مواد ديګرمؤلدانرژي چون ؛ انرژي افتاب وباد استفاده نمايند٠ يکتن ازدانشمندان محيط زيست کشورهالندبنام BJORN LOMBORGميګويدکه ؛قيمت تطبيق و تمام شدپلان کيوتو- به 150 مليارد دالر درسال بالغ ميګردد، که ميتوانيم اين مبالغ را درراه استفاده ازمنابع ديګر مؤلد انر ژي ( افتاب وباد ) بکاربرد٠ اين منابع انرژي مصؤن بوده وهواي اطراف ماراالوده نمي سازد٠ طبق نظر اين عالم درجۀ حرارت کرۀزمين الي سال 2100 ميلادي از 1,4 الي 5,8 درجۀ سانتي ګراد بالاخواهدرفت ٠

علماي حفاظت محيط زيست به اين باوراند که ، حداقل 60 در صداګرازتوليدګازات ګرم کنندۀاتمسفيرجلوګيري بعمل ايد دران صورت ميتوان ازوقوع فاجعۀ بزګي الي اخير قرن حاضر جلوګيري نمود٠ چنانچه ملاحظه ميشود مشکلات عملي ئي در راه تطبيق پلا ن کيوتو وجودداردکه از همين حالا تطبيق انرابه شک وترديدهاي روبرونموده است ٠ ايالات متحده واسترالياعملأمتعهدبه تطبيق پلان کيوتونبوده وکشورچين وهند که به سرعت به سوي صنعتي شدن ګام ميبردارندالي سال 2012 ميلادي بايددرتطبيق پلان ګامهاي عملي بر دارند٠ بهرحال هرګاه ماخواهان نتايج واقعي پلان کيوتو باشيم ،دران صورت لازم مي افتد تاالات متحده ،چين ،هند واستراليايکجاه باساير کشورهاي متعهددرين راه ګام بر دارند٠ ازجانب هم مصرف روز افزون انرژي در کشورهاي درحال توسعه نيز قابل تأمل بوده که تطبيق پلان کيوتوراازسال 2008 به سال 2012ميلادي به تعويق انداخته است ٠ درحال حاضر 141 کشوردرراه جلوګيري از بلندرفتن درجۀ حرارت کرۀ زمين فعال بوده وهرکشور بااستفاده ازظرفيت هاي دست داشتۀ خويش درين راه ګام مي بردارندتاطوراوسط 5,2 فيصد ازګرماي کرۀ زمين جلوګيري نمايندويا به عبارۀ ديګر 5,2 درصد تقليل در توليد ګاز CO2 صورت ګيرد٠ ازجمله 39 کشوردرحال توسعه وانکشاف ،توصيه خواهند نمودند که در تقليل ګاز CO2 سهم قابل ملاحظۀ داشته باشند٠ دولت فدراتيف روسيه سعيه مينمايدتامقدارتوليد ګاز CO2 رامعادل سال 1990 حفظ نمايد ٠ اتحاديۀ اروپاخواهان انست تا به مقدار 8 درصدتقليل در توليد ګاز CO2 الي سال 2012 ميلادي رونماګردد٠ کشورهاي صنعتي جهان 55 درصد توليدکنندۀ ګاز کاربن داي اکسا يد در جهان بوده وايالات متحده به تنهائي خويش 36 درصدتوليد کنندۀ ګاز CO2 درجهان ميباشد٠ طور خلاصۀ ،بايداظهار داشت که توليدبيشتر ګازات ګرم کننده، براقليم کرۀ زمين دردرازمدت نتايج ذيل راطور منطقوي درقبال خواهدداشت : بارانهاي موسوني (MOESSN ) درقارۀ اسيابشدت کاهش يافته وياازبين ميرود٠ يخهاي بزرګ نقاط مرتفع کوهاي هماليۀ ،هندوکش ،قراقرم و کوئين لند ذوب ګرديده وبمرورزمان ازبين خواهندرفت ٠ سرما در اروپاي غربي شدت بيشتر يافته ويخهاي ګرينلند ذوب ميګردد٠ درجۀ حرارت در الاسکابالاخواهدرفت ٠ صحراي اعظم افريقا وصحراهاايکه در عرض البد هاي وسطي قراردارندتاحدي سرسبز خواهندشد٠ _ حوزه امازون ( امريکاجنوبي ) خشک تر وبه احتمال قوي اتش سوزي درجنګلات بيشتر خواهدبود٠ طبقۀ اوزون ( OZON ) دربالاي قطب جنوب ياانترک تيکا ( ANTRACTICA ) بزرګترګرديده وتوسعۀ بيشتري خواهد يافت ٠ يخهاي دايمي قطب شمال جغرافيائي ذوب خواهدشد٠ سطح اب ابحار بلندرفته وساحات بيشتري تحت اب قرار خواهد ګرفت ٠ نتايج تحقيقات پوهنتون واشنګتن ايالات متحده نشان ميد هدکه سطح اب ابحار ازسال 1880 الي سال 1998 طور اوسط حدود 14 + - سانتي متربالارفته است ٠ طبق راپور همين مرجع تحقيقاتي تراکم ګاز CO2 دراتمسفيرکرۀ زمين (درسال 1870 ) از 280 مليون مترمکعب الي سال 1990 به 340 مليون متر مکعب رسيده است

٠ باعرض احترام